مشکلات اقتصاد فرش و سجاده فرش دستبافت ایران

11 مهر 1398

فرشبافی و تجارت فرش ایرانی از جمله صنایع مهمی است كه از سالیان قدیم در كسب و كار دورترین روستاها تا شهرهای بزرگ وجود داشته و حتی نام شناخته شده ای در جهان برای خود فراهم كرده است. از جنبه هنری، صنعتی و فرهنگی، فرش قدمتی طولانی به انداره یک تمدن تاریخی ایجاد کرده است آن چنان که می­تواند فرهنگ و هنر ایرانی را به خوبی معرفی کند. شهر کاشان و تبریز جز مراکز مهم تولید و صادرات فرش هستند. بازار فرش کاشان و تبریز، به دلیل صادرات فرش و همچنین به دلیل ارزش هنری فرش‌هایی که در آن‌ها معامله می­شود، از اهمیت زیادی برخوردار هستند. اما با وجود موفقیتهای زیادی که در زمینه تجارت فرش و سجاده فرش ایرانی در بازارهای داخلی و خارجی به دست آمده است، در این چند سال اخیر به دلیل تحریم‌های آمریکا، این بخش تحت تاثیر قرار گرفته و مشکلاتی اقتصادی زیادی بر آن وارد شده است.

مشکلات اقتصاد فرش و سجاده فرش دستبافت ایران

از جمله این مشکلاتی که بر تجارت فرش ایران وارد شده است اینکه:

  • تا قبل از تحریم، کشور آمریکا، بزرگترین وارد کننده فرش دستبافت ایرانی به شمار می ­رفت. (کشور آمریکا سالانه 30 درصد از کل صادرات فرش دستباف ایرانی را خریداری می ­کرد).
  • مشکلات دیگری که در این زمینه گریبان گیر این صنعت در بخش تولید فرش دستباف شده است، قیمت مواد اولیه ی تولیدی است که برای تولید کننده به نسبت قیمتی که در نهایت فرش خریداری می ­شود، هزینه سنگینی است. با افزایش 300 درصدی که قیمت مواد اولیه در سال 97 داشت، و پس از آن مدت زمانی حدودا 8 تا 12 ماه که طول کشید تا فرش بافته و تولید شود، افزایش قیمت زیادی در سال 98 پیدا کرده و خریدار فرش دستباف را با مشکل مواجه کرد. این افزایش قیمت در برابر بازار کشورهای رقیب که هیچ افزایش قیمتی ندارند، قدرت رقابت بازار فرش ایران در برابر این کشورها کم شد.
  • از طرف دیگر متقاضی خرید فرش ماشینی به دلیل تنوع طرح و کیفیت در فرش ماشینی و قیمت مقرون به صرفه‌ای که دارد، بازار فرش در داخل و خارج از کشور را به سمت خود جذب کرده است.
  • مشکل دیگری که می­ توان عنوان کرد اینکه در بازار فرش مرجع دقیقی برای قیمت گذاری تعیین نشده است و قیمت گذاری آزاد و براساس میزان تقاضا و محدوده زمانی خاص (مانند نزدیک شدن به تعطیلات) می­ باشد. این علت باعث نوسانات قیمت در بازار فرش و درنتیجه سردرگمی خریدار میشود.
  • به دلیل افزایش قیمتها، قدرت خرید مشتریان نیز کاهش یافته که این عامل نیز از مشکلات اقتصادی وارد شده به فرش دستبافت است. کاهش قدرت خرید فرش دستبافت، باعث رکود بازار و درنتیجه افزایش فروشگاه­های زنجیره­ای عرضه فرش، عدم تناسب مالیات و درآمد و ... منجر به تعطیلی برخی از واحدهای کسب و کار شده است.
  • این صنعت در زمینه فرآیند ثبت سفارش، ترخیص کالا از گمرک، تامین ارز و ... نیز دچار مشکلاتی شده است که این دلایلو و مشکلات سدی برای تولید فرش دستبافت شده است.

در شرایط کنونی که تحریم روی اقتصاد کشور سایه انداخته و صادرات غیر نفتی کاهش یافته است، می ­توان با تقویت بازار فرش، که هم مواد اولیه آن در داخل کشور تولید می­ شود و هم ارزش افزوده بالایی دارد، به اقتصاد کشور کمک زیادی کرد. با این وجود، کمک همه جانبه مسئولین و رسیدگی به فعالان این بخش می­ تواند به اشتغال کشور کمک کرده و در صادرات غیر نفتی نقش مهمی را ایفا کند. همچنین از آنجا که 20 درصد فروش فرش دستبافت در بازارهای داخلی خریداری و 80 درصد آن صادر می ­شود، با برنامه­ ریزی برای فروش داخلی از جمله اعطای تسهیلات با سود اندک به خریداران فرش دستبافت، بازار داخلی را نیز تقویت کرد.